เตรียมความพร้อมสู่ยุค “2D Code Powered by GS1” ด้วยการพิมพ์ QR Code ดิจิทัล: มุมมองของผู้ผลิตฉลากและบรรจุภัณฑ์ในไทย

เมื่อ 50 ปีก่อน บาร์โค้ดแบบเส้น (1D barcode) เริ่มถูกนำมาใช้ในซูเปอร์มาร์เก็ต เพื่อใช้ในการสแกนราคาที่จุดขาย (POS) และพัฒนาเป็นมาตรฐานสากลที่ดูแลโดยองค์กร GS1

แต่ในยุคข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) แบบปัจจุบัน แบรนด์ต่างๆ ต้องให้ข้อมูลสินค้ามากขึ้น ไม่ใช่แค่ “ราคาขาย” เท่านั้น—ผู้บริโภคต้องการทราบถึงแหล่งที่มา ส่วนผสม วันหมดอายุ วิธีใช้ และแม้กระทั่งลิงก์ไปยังโปรแกรมสะสมแต้ม

ด้วยเหตุนี้ GS1 จึงเริ่มขยับจากบาร์โค้ด 1D สู่ QR Code 2D ที่รองรับข้อมูลเชิงลึกมากขึ้น โดยมีเป้าหมายเปิดใช้อย่างเป็นทางการในปี 2027

ทำไม GS1 ต้องเปลี่ยนมาใช้ 2D Code?

ที่ผ่านมา แบรนด์สินค้าในไทยมักใช้บาร์โค้ดหลายรูปแบบบนฉลากเดียวกัน เช่น:

• บาร์โค้ด POS สำหรับสแกนราคาหน้าร้าน

• QR Code เพื่อให้ลูกค้าสแกนเข้าร่วมแคมเปญ หรือวิธีใช้

• Data Matrix เพื่อใช้ภายในโรงงาน เช่น track & trace

การใช้หลายรหัสบนฉลากเดียว ทำให้ เกิดความสับสนทั้งฝั่งผู้บริโภคและผู้ใช้งาน POS รวมถึงเปลืองพื้นที่ดีไซน์ QR Code แบบใหม่ของ GS1 (หรือ GS1 Digital Link) จะสามารถรวมข้อมูลทั้งหมดไว้ในโค้ดเดียว ทั้ง GTIN, วันหมดอายุ, ล็อต, และ URL ที่ปรับเปลี่ยนตามแบทช์หรือแม้แต่รายชิ้นได้

โอกาสของโรงพิมพ์และผู้ผลิตฉลากในไทย

การพิมพ์ QR Code แบบ GS1 ไม่ใช่แค่พิมพ์โค้ดคงที่ (static QR) เหมือนบนถุงขนมทั่วไป

แบรนด์ที่ต้องการใช้ QR อย่างเต็มประสิทธิภาพ ต้องการพาร์ทเนอร์ที่สามารถพิมพ์ QR แบบ “Variable Data”

• QR แต่ละดวงต่างกัน เช่น ลิงก์เฉพาะล็อต, serial number, วันหมดอายุ

• รองรับการสแกนทั้งหน้าร้านและระบบโลจิสติกส์

• ใช้บนแพลตฟอร์มเดียวกันได้ทั้งเครื่อง POS และมือถือ

ผู้ผลิตฉลากในไทยจึงควรเตรียมเครื่องพิมพ์ดิจิทัลที่สามารถพิมพ์ Variable QR ได้แบบ inline และมี ซอฟต์แวร์ Pre-press ที่จัดการข้อมูลล่วงหน้าได้อัตโนมัติ

ข้อควรพิจารณาสำหรับผู้ผลิตบรรจุภัณฑ์ในไทย

• เครื่องพิมพ์

  • สำหรับสาย Flexo: เพิ่ม print bar เฉพาะ QR ได้

  • สำหรับ Digital Press: ใช้ซอฟต์แวร์ VDP (Variable Data Printing) ที่เชื่อมกับระบบ ERP

• ระบบตรวจสอบคุณภาพ (Vision System)

  • ตรวจสอบคุณภาพ QR บนสายการผลิตแบบเรียลไทม์

  • ป้องกัน QR พิมพ์เบี้ยวหรืออ่านไม่ได้

• บุคลากรและทีม Pre-press

  • ฝึกอบรมทีมให้สามารถจัดการข้อมูลแบบ dynamic

  • เชื่อมข้อมูลกับระบบ GS1 Thailand อย่างถูกต้อง

Timeline ในไทย

ปี	รายละเอียด
2024–2025	เริ่มต้น Pilot สำหรับสินค้าเฉพาะกลุ่ม เช่น นม, อาหารแช่แข็ง, สินค้าส่งออก
2026	ขยายใช้งานในทุกหมวดสินค้า พร้อมกับ POS ระบบใหม่ที่อ่าน QR ได้
2027	GS1 ประกาศใช้ QR 2D เป็นมาตรฐานแทนบาร์โค้ดเดิมอย่างเป็นทางการ

สรุปสำหรับผู้ผลิตในไทย

การเปลี่ยนผ่านสู่ระบบ GS1 2D Code ไม่ใช่แค่การพิมพ์ QR เพิ่มขึ้นหนึ่งจุด แต่คือการยกระดับการสื่อสารของแบรนด์สู่โลกดิจิทัล

• สินค้าอ่านได้ทั้งโดย POS และมือถือ

• แบรนด์ควบคุมข้อมูลที่แสดงได้แม่นยำ

• เพิ่มความเชื่อมั่นให้ผู้บริโภคและระบบโลจิสติกส์

หากคุณเป็นโรงพิมพ์หรือผู้ผลิตฉลากในไทย นี่คือโอกาสครั้งใหญ่ในการยกระดับโรงงานของคุณให้พร้อมสู่โลกใหม่ของ Data-driven Packaging

การเชื่อมโยงกับ GS1 Thailand เป็นขั้นตอนสำคัญหากคุณต้องการใช้งานระบบ 2D QR Code Powered by GS1 อย่างถูกต้อง และเป็นไปตามมาตรฐานสากล โดยเฉพาะในเรื่องของ GS1 Digital Link, GTIN, และโครงสร้างข้อมูลภายใน QR code

✅ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

GS1 Thailand

ดูแลโดย: สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย

เว็บไซต์: www.gs1th.org

โทร: 0-2345-1235

อีเมล: gs1thailand@fti.or.th

✅ ขั้นตอนการเชื่อมโยงกับ GS1 Thailand

1. ลงทะเบียนสมาชิก GS1 Thailand

เพื่อให้สามารถสร้างรหัสสินค้า GTIN (Global Trade Item Number) ได้อย่างถูกต้อง

• กรอกแบบฟอร์มสมาชิก

• เลือกประเภทสมาชิกตามขนาดธุรกิจ

• รับ GS1 Company Prefix เพื่อใช้ในการสร้างบาร์โค้ดและ QR

2. ขอข้อมูลเกี่ยวกับ GS1 Digital Link

GS1 Thailand จะให้คำแนะนำเกี่ยวกับ:

• โครงสร้าง URL สำหรับ QR แบบ GS1

• การจัดลำดับข้อมูล (GTIN, Batch, EXP, Serial ฯลฯ)

• วิธี encode ข้อมูลให้เป็นไปตามมาตรฐาน

3. เข้าร่วมการอบรมหรือสัมมนา

GS1 Thailand มีจัดอบรมเรื่อง:

• การสร้าง QR code ตามโครงสร้าง GS1

• การใช้งานระบบ GS1 Resolver สำหรับ redirect URLs

• การใช้ QR ในระบบ POS, WMS, และ Supply Chain

4. ขอเอกสาร/แนวทางเทคนิค

• GS1 Application Identifiers (AI)

• GS1 QR Code Data Syntax

• การตรวจสอบคุณภาพบาร์โค้ด (Barcode Quality Guidelines)

✅ ตัวอย่าง QR ที่ถูกต้องตามมาตรฐาน GS1

https://id.gs1.org/01/08812345678903/21/ABC123/10/20240601

• 01 → GTIN

• 21 → Serial Number

• 10 → Lot Number

• 17 → Expiry Date

QR นี้จะสามารถใช้กับ POS, กล้องสแกน, ระบบ ERP และแม้แต่มือถือของผู้บริโภคได้ในลิงก์เดียว

✅ GS1 Resolver: ระบบ Redirect ที่สำคัญ

GS1 Thailand สามารถช่วยเชื่อมโยง QR ไปยังลิงก์ที่เหมาะกับอุปกรณ์ เช่น:

อุปกรณ์	ลิงก์ปลายทาง
มือถือผู้บริโภค	เว็บไซต์สินค้า, คูปอง, โปรโมชั่น
เครื่องสแกน POS	GTIN สำหรับเรียกข้อมูลราคา
ระบบ ERP / WMS	ลิงก์ไปยังหน้าข้อมูลล็อตสินค้า

✅ ประโยชน์จากการเชื่อมโยงกับ GS1 Thailand

• รองรับมาตรฐานสากลในเรื่อง QR Code และ Barcode

• ใช้งานร่วมกับระบบของคู่ค้าในห้างฯ หรือผู้ส่งออก

• เพิ่มความโปร่งใสและความน่าเชื่อถือให้กับแบรนด์

• รองรับการ traceability และ food safety สำหรับอุตสาหกรรมอาหาร, ยา, และเครื่องสำอาง